Dịch thuật vs Phiên dịch: Sự khác biệt là gì?
Lựa chọn dịch vụ ngôn ngữ phù hợp cho nhu cầu của bạn
Sự khác biệt cốt lõi:
Dịch thuật làm việc với văn bản viết. Phiên dịch xử lý ngôn ngữ nói trong thời gian thực.
Tìm hiểu thêm về how InterMIND's AI interpretation works trong nền tảng của chúng tôi.
So sánh nhanh
Dịch thuật
Viết • Cân nhắc • Hoàn thiện
- Làm việc với văn bản
- Có thời gian nghiên cứu
- Nhiều lần chỉnh sửa
- Kết quả lâu dài
Phiên dịch
Nói • Thời gian thực • Linh hoạt
- Xử lý lời nói
- Truyền đạt tức thì
- Không có cơ hội thứ hai
- Biểu diễn trực tiếp
Dịch thuật: Ngôn từ viết
Dịch thuật là gì?
Chuyển đổi nội dung viết từ ngôn ngữ này sang ngôn ngữ khác trong khi vẫn bảo tồn ý nghĩa, giọng điệu và sắc thái văn hóa. Ví dụ: tài liệu, trang web, sách.
Đặc điểm chính
Nhiều ngày hoặc tuần để nghiên cứu, chỉnh sửa và hoàn thiện
Không dung thứ lỗi sai trong bối cảnh pháp lý/y tế
Điều chỉnh thành ngữ, hài hước và tham chiếu văn hóa
Sử dụng công cụ CAT, bộ nhớ dịch thuật, từ điển chuyên ngành
Các loại dịch thuật phổ biến
| Loại | Ví dụ | Ưu tiên |
|---|---|---|
| Văn học | Sách, thơ, kịch | Giọng điệu nghệ thuật |
| Kỹ thuật | Hướng dẫn, thông số kỹ thuật | Độ chính xác |
| Pháp lý | Hợp đồng, bằng sáng chế | Không mơ hồ |
| Y tế | Thử nghiệm lâm sàng, hồ sơ bệnh nhân | An toàn bệnh nhân |
| Marketing | Quảng cáo, khẩu hiệu, chiến dịch | Tác động cảm xúc |
| Bản địa hóa | Trang web, phần mềm, ứng dụng | Phù hợp văn hóa |
Phiên dịch: Ngôn ngữ nói
Phiên dịch là gì?
Chuyển đổi ngôn ngữ nói theo thời gian thực. Ví dụ: hội nghị, tư vấn y tế, cuộc họp kinh doanh.
Đặc điểm chính
Không tạm dừng, không nghiên cứu, không chỉnh sửa
Chia sẻ sự chú ý: nghe, xử lý, nói đồng thời
Phát âm rõ ràng, tự tin, sức bền
Phiên dịch viên thay phiên nhau mỗi 20-30 phút
Phương pháp phiên dịch
🎧 Đồng thời
Khi nào: Hội nghị lớn, cuộc họp LHQ
Cách thức: Phiên dịch viên nói trong khi người nói tiếp tục
Cần thiết: Phòng cách âm, tai nghe, thiết bị
✋ Liên tiếp
Khi nào: Cuộc họp kinh doanh, thủ tục pháp lý
Cách thức: Người nói tạm dừng để phiên dịch
Cần thiết: Hệ thống ghi chú, nhiều thời gian hơn
🤫 Thì thầm (Chuchotage)
Khi nào: Chỉ 1-2 người nghe
Cách thức: Thì thầm bản dịch cho từng cá nhân
Cần thiết: Không cần thiết bị, đòi hỏi thể lực
💻 Từ xa (Video/Điện thoại)
Khi nào: Y tế, pháp lý, khoảng cách xa
Cách thức: Phiên dịch qua video/điện thoại
Cần thiết: Công nghệ ổn định, âm thanh rõ ràng
Kỹ năng: Không thể thay thế lẫn nhau
📝 Kỹ năng của dịch giả
- Khả năng viết xuất sắc
- Thành thạo nghiên cứu
- Chú ý đến chi tiết
- Quản lý thời gian
- Chuyên môn công cụ CAT
- Kiến thức chuyên ngành
🎯 Kỹ năng của thông dịch viên
- Khả năng tập trung đa nhiệm
- Quản lý căng thẳng
- Trí tuệ văn hóa
- Sức bền thể chất
- Ứng biến nhanh
- Kỹ thuật ghi nhớ
Tác động của công nghệ
🤖 Đối với dịch thuật
Dịch máy (MT)
- Google Translate, DeepL, GPT-4
- Tuyệt vời cho việc nắm bắt ý chính, sử dụng không chính thức
- Cần chỉnh sửa sau bởi con người trong môi trường chuyên nghiệp
- Gặp khó khăn với ngữ cảnh và sắc thái
Công cụ CAT
- Bộ nhớ dịch thuật để đảm bảo tính nhất quán
- Quản lý thuật ngữ
- Kiểm tra đảm bảo chất lượng
- Cộng tác nhóm
🎙️ Đối với phiên dịch
Phiên dịch thời gian thực bằng AI
- Nhận dạng giọng nói tự động + MT
- Phụ đề và bản dịch tức thì
- Hiệu quả về chi phí cho các sự kiện lớn
- Vẫn gặp thách thức với giọng địa phương, thuật ngữ chuyên ngành
Giải pháp kết hợp
- Bản thảo đầu tiên bằng AI + tinh chỉnh bởi con người
- Giảm chi phí, duy trì chất lượng
- Cho phép nhiều cặp ngôn ngữ hơn
Khi Nào Sử Dụng Từng Loại
✅ Chọn Dịch Thuật
- Website/ứng dụng đa ngôn ngữ
- Sách xuất bản, báo cáo
- Tài liệu pháp lý
- Tài liệu marketing
- Tài liệu kỹ thuật
- Khóa học trực tuyến
✅ Chọn Phiên Dịch
- Hội nghị quốc tế
- Đàm phán kinh doanh
- Tư vấn y tế
- Buổi đào tạo
- Thủ tục pháp lý
- Phát sóng trực tiếp
🔄 Sử Dụng Cả Hai (Kết Hợp)
- Hội nghị quốc tế
- Vụ kiện pháp lý (tài liệu + tòa án)
- Hợp tác nghiên cứu y tế
- Ra mắt sản phẩm toàn cầu
- Giao dịch M&A
Tiêu chuẩn nghề nghiệp
Chứng chỉ ISO cho dịch thuật
| Tiêu chuẩn | Nội dung bao gồm | Đối tượng cần thiết |
|---|---|---|
| ISO 17100:2015 | Yêu cầu dịch vụ dịch thuật | Công ty, phòng ban doanh nghiệp |
| ISO 18587:2017 | Biên tập sau dịch máy | Công ty sử dụng quy trình dịch máy |
| ISO 20771:2020 | Dịch thuật pháp lý | Công ty luật, tòa án, chính phủ |
Chứng chỉ cho phiên dịch
| Chương trình | Trọng tâm | Khu vực |
|---|---|---|
| AIIC | Phiên dịch hội nghị | Quốc tế |
| CCHI | Phiên dịch y tế | Hoa Kỳ |
| Federal Court | Phiên dịch pháp lý | Hoa Kỳ (tiếng Tây Ban Nha) |
| State Court | Phiên dịch pháp lý | Hoa Kỳ (khác nhau theo bang) |
Sự khác biệt về giá cả
Giá dịch thuật
- Tính theo từ, trang hoặc dự án
- Công việc gấp = mức giá cao hơn
- Có giảm giá cho khối lượng lớn
- Các giai đoạn kiểm tra tăng thêm chi phí
Giá phiên dịch
- Mức giá theo giờ hoặc theo ngày
- Phí tối thiểu (nửa ngày/cả ngày)
- Thuê thiết bị tính thêm
- Chi phí đi lại được cộng thêm
Những Quan Niệm Sai Lầm Phổ Biến Được Làm Rõ
Quan niệm sai lầm: "Bất kỳ ai biết song ngữ đều có thể dịch thuật hoặc phiên dịch"
Thực tế: Dịch vụ ngôn ngữ chuyên nghiệp đòi hỏi nhiều năm đào tạo, kỹ năng chuyên môn và chuyên môn về lĩnh vực vượt xa khả năng thông thạo đơn thuần.
Quan niệm sai lầm: "Google Translate đã đủ tốt"
Thực tế: Dịch máy hoạt động tốt cho việc hiểu ý chính cơ bản, nhưng sự giám sát của con người chuyên nghiệp là thiết yếu để đảm bảo độ chính xác, ngữ cảnh và sắc thái văn hóa.
Quan niệm sai lầm: "Phiên dịch chỉ là dịch thuật bằng lời nói"
Thực tế: Phiên dịch bao gồm các quá trình nhận thức phức tạp, trung gian văn hóa và những quyết định trong tích tắc vượt xa việc thay thế từ ngữ đơn thuần.
Quan niệm sai lầm: "Tự động hóa hoàn toàn sẽ sớm xuất hiện"
Thực tế: Mặc dù AI phát triển nhanh chóng, sự sáng tạo của con người, hiểu biết văn hóa và khả năng phán đoán theo ngữ cảnh vẫn không thể thay thế được trong giao tiếp quan trọng.
Thực hành tốt nhất
📄 Làm việc với dịch giả
- Cung cấp bối cảnh và thông tin nền
- Làm rõ đối tượng mục tiêu
- Cho phép thời gian đầy đủ
- Chia sẻ bảng thuật ngữ
- Sẵn sàng trả lời câu hỏi
- Lên kế hoạch cho chu kỳ xem xét
🗣️ Làm việc với thông dịch viên
- Chia sẻ chương trình trước
- Hướng dẫn về thuật ngữ kỹ thuật
- Cung cấp tên người nói
- Đảm bảo thiết bị phù hợp
- Nói rõ ràng, tốc độ vừa phải
- Cho phép thời gian thông dịch
Kết luận
Dịch thuật và phiên dịch đều phá bỏ rào cản ngôn ngữ, nhưng thông qua các phương thức khác nhau:
- Dịch thuật = Cẩn thận, bằng văn bản, được chỉnh sửa, lâu dài
- Phiên dịch = Tức thời, bằng lời nói, không chỉnh sửa, tạm thời
Lựa chọn dựa trên loại nội dung (văn bản vs lời nói), thời gian (nhiều ngày vs thời gian thực), và nhu cầu tính lâu dài (xuất bản vs trực tiếp).
Đối với các dự án phức tạp—như hội nghị quốc tế hoặc các vụ kiện pháp lý—bạn thường cần cả hai dịch vụ làm việc cùng nhau với thuật ngữ và thông điệp nhất quán.
Ghi nhớ
Dịch vụ ngôn ngữ chất lượng là một khoản đầu tư vào giao tiếp chính xác, hiểu biết văn hóa và xây dựng lòng tin qua các ngôn ngữ. Hãy chọn các chuyên gia được chứng nhận và dành đủ thời gian cũng như nguồn lực để có kết quả tốt nhất.
Muốn trải nghiệm phiên dịch AI thời gian thực? Hãy thử nền tảng video của InterMIND hoặc tìm hiểu thêm về công nghệ của chúng tôi.